Kars Boğatepe Köyü

Kars Boğatepe Köyünün Peyniri

Eski adı Zavod olan Boğatepe, Kars’tan arabayla yaklaşık bir saat uzaklıktadır. Ünlü Kars Gravyer peynirinin üretildiği tek köy burası. Bu köy, İsviçre’nin Alpler’ ine kıyasla peynir üretiminde önemli bir yere sahiptir. Türkiye’nin ilk ve tek peynir müzesi Boğatepe’ de bulunuyor.

1993 Savaşı’ndan sonra Ruslar, Malakanlar’ ı Kars’a yerleştirdi ve Boğatepe köyünü yayla olarak belirledi. Faslılar, Rus Çarı Büyük Petro’nun çeşitli uygulamalarına karşı çıkan ve Faslılığı bir yaşam felsefesi olarak kabul eden insanlardır. (*Rusça’da Moloko süt, Molokan ise süt içen insanlar anlamına gelir) Çünkü Rus inanışlarına göre haftada sadece iki gün süt içme geleneği vardır ama Malakanlılara göre süt her gün kullanılabilir. Malakanlıların bu süt isyanı, hikâyenin sonunda bize Gravyer peynirini verdi.

Malakanlar burada zavot veya mandıralar kurdular ve köydeki yerleşimler giderek artmaya başladı. 1917 Bolşevik Devrimi’nden sonra Ruslar geri çekilince Malakanlar ülkelerine dönmeye karar verdiler. Bu kez Kars Türkiye’nin egemenliğine girerken, Boğatepe köyünün yeni gelenleri Tiflis’in Borçalı bölgesinde yaşayan Karapapaklar (Terekemeler) oldu. Köyde gelenek haline gelen süt ineği yetiştiriciliğini de sürdürüyorlar. Boğatepe Köyü, uzun yıllardır devam eden süt ve peynir üretiminin simgesi haline geldi.

Çin Cumhuriyeti döneminde bir iş kolu olarak peynir yapımına başlanmış ve faaliyetler aktif olarak yürütülmüştür. Köy tamamen peynir üretimine odaklanmıştır.2005 yılında Türkiye’nin ilk peynir müzesi olan Zavot Eko-Müzesi de Türkiye’nin ilk peynir müzesi olmuştur. Turizm köyü kuruldu.

Boğatepe Köyü

Boğatepe köyü son yılların en popüler destinasyonlarından biri olmuştur. Kars’ın Boğatepe Köyü kültür gezilerine katılmak isteyenlerin ilgisini çekiyor. Boğatepe Köyü, tarihi ve günümüzdeki varlığı ile dikkat çeken Türkiye’nin ilkel köylerinden biridir. Neredeyse bir peynir cenneti olan Boğatepe köyünü neden ziyaret etmeniz gerektiğini bu yazımızda öğrenebilirsiniz. Bu kış Kars’a gidenlerin mutlaka Boğatepe köyünü ziyaret etmesi gerekiyor.

Boğatepe köyünün eski adı Rus asıllı Büyük Zavot’ tur. Boğatepe köyü, Kars’a arabayla yaklaşık bir saat uzaklıktadır ve Türkiye’de ünlü Kars Gravyer peynirini üreten tek köydür. Birçok özellik bu köyü benzersiz kılıyor ve İsviçreliler de bu köyü fark ettiler. Alplere benzetilen Boğatepe köyü, Kars’ı ziyaret etmek için mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Hikâye, 93 Harbi’nden sonra Kars’a yerleşen Mağribiler ile başlar. Malakanlar köyde süt işlemeye başladı ve Tiflis-Kars arasındaki posta hattı ile Mara tramvayının aktarma istasyonu tamamlandığında, İsviçreli tüccarlar bölgeyi fark etti. Köyün yerleşimi, Malakanlar tarafından ürettikleri büyük miktarda sütü işlemek için kurulan Gravyer peynir fabrikası “zavotu (süt ürünleri)” nin kurulmasıyla başladı.

1917 Bolşevik Devrimi’nden sonra Ruslar geri çekilince Malakanlar da Rusya’ya döndüler. Kars’ın nüfusu bir kez daha Türklerin hâkimiyetindedir. Malakanlardan sonra Terekemeler Kars’a yerleşmişlerdir. Süt ve peynir üretimi kesintisiz devam ediyor. Türkiye’nin ilk peynir müzesi olan Zavot Eko-Müzesi, 2005 yılında Boğatepe köyünde kurulmuştur. Cumhuriyet döneminde peynir yapımına öncülük etmiştir.

Boğatepe Köyü Kooperatifi

20’den fazla peynir çeşidine sahip olan Kars’ta AB Gıda Kodu standartlarına uygun olarak kaşar peyniri, gravyer peyniri ve şiş peynir olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Ayrıca 4-5000 üretim kültürünün bir ürünü olarak peynir, iç tüketim için yurt içinde üretilmeye başlandı. Dedeler ölünce geriye 4-5 çeşit peynir kalacak. Eko-müze konsepti ve uygulaması, kültürün ve yerel lezzetin kaybolmaması içindir.

Fransa, 1960’lardan bu yana değerlerin aşındığı bölgelerde vatandaşlar tarafından başlatılan eko-müzelerin kurulmasını tartışıyor. Kars’ın yok olan kültürünü yaşatmaya çalışan yaşayan müzelerden biri olarak 2010 yılında ortaya çıkan “Peynir Müzesi” projesi tamamlandı. Müze, kaybolmaya yüz tutmuş peynir çeşitlerinin kayıt altına alınmasını, bölgede üretim ruhsatı almayan ürünlerin üretim bilgilerinin kayıt altına alınmasını ve Codex Alimentarius’ a uygun üretilebilecek ürünlerin ulusal pazara sunulmasını hedefliyor. , Ve müzenin yanında kurulan “bayan manavı” da iç tüketim için başka ürünler satıyor.

Boğatepe Köyü Peynir Müzesi

Tarım ve hayvancılığın hâkim olduğu Boğatepe Köyü’ nde turizm artık ekonomik bir gelir dalı haline gelmiştir. Yerli ve yabancı turistlerin yoğun olduğu köylerde peynircilik gelir getirici işletmelerde başı çekiyor. Boğatepe köyünde de görülmeye değer birçok yer var. Kars yöresinde geleneksel Gravyer peyniri ve kaşar peyniri üreten tek köy burası.

Kars gezinize Boğatepe köyünü de ekleyin ve Türkiye’nin ilk ve tek peynir müzesini ziyaret edin. Köyün en ünlü peyniri, 16 farklı peynir üreten Gravyer peyniridir. Burada çeşitli peynirleri satın alabilirsiniz. Bu peynirler, 1800-2600 metre rakımda Kars ve Ardahan yaylalarında Kafkas-İran-Turan iklimleri ile beslenen hayvanlardan elde edilen sütlerden yapılır. Ayrıca eskitilmiş kaşar peyniri, Türkmen saçak peyniri, Mara peyniri, Tulum peyniri, ot peyniri, kaşar peyniri, şiş peyniri, çürük peynir, kâse peynir ve diğer tescilli peynirleri tadabilirsiniz. Ya da eli boş dönmemek için beğendiğiniz peyniri satın alabilirsiniz.

Boğatepe köyünün kendisi yeterince güzel değilmiş gibi, Doğu Ekspresi’ni Kars’a alıp bu köye gitme şansınız var. Doğu Ekspresi’ne binmek, günümüzde en tuhaf yolculuktur, insanlarda seyahat sevgisini ateşler ve muhteşem manzarasıyla unutulmaz anılar yaratacaktır.

Kars Boğatepe Köyü Eski AdıBoğatepe köyünün eski adı Rus asıllı Büyük Zavot’ tur. Boğatepe köyü, Kars’a arabayla yaklaşık bir saat uzaklıktadır ve Türkiye’de ünlü Kars Gravyer peynirini üreten tek köydür.

destek

Yazarın Diğer Yazıları